Giá nhôm tăng cao do khan hiếm nguồn cung và nhu cầu toàn cầu gia tăng

Giá nhôm trên thị trường thế giới đang tiếp tục leo thang, được thúc đẩy bởi tình trạng thiếu hụt nguồn cung, nhu cầu mạnh mẽ từ các ngành công nghệ mới và đầu tư hạ tầng, cùng với các biện pháp thuế quan từ chính phủ Mỹ.

Thị trường đang chứng kiến một giai đoạn hiếm hoi khi cán cân cung – cầu chuyển từ dư thừa sang thiếu hụt, với khả năng giá sẽ tiếp tục tăng mạnh đến năm 2026.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang hồi phục sau đại dịch và quá trình chuyển đổi năng lượng diễn ra mạnh mẽ, nhôm – kim loại nhẹ nhưng bền, có khả năng tái chế cao – đang trở thành vật liệu chiến lược trong nhiều ngành công nghiệp. Tuy nhiên, các yếu tố như hạn chế sản xuất, biến động địa chính trị và chi phí năng lượng tăng cao đang khiến nguồn cung nhôm toàn cầu bị siết chặt chưa từng có.

Những yếu tố chính ảnh hưởng đến giá nhôm

1. Nguồn cung bị thắt chặt

Nguồn cung nhôm hiện nay chịu ảnh hưởng nặng nề từ các yếu tố chính trị, môi trường và sản xuất:

• Hạn chế sản xuất tại Trung Quốc: Trung Quốc – quốc gia chiếm hơn 55% sản lượng nhôm toàn cầu – đã thực hiện chính sách kiểm soát nghiêm ngặt nhằm cắt giảm khí thải carbon. Các nhà máy luyện nhôm tại nhiều tỉnh, đặc biệt là Quảng Tây, Vân Nam và Sơn Đông, buộc phải giảm công suất. Việc này khiến nguồn cung giảm mạnh trong khi nhu cầu vẫn cao.
• Gián đoạn nguồn nguyên liệu: Quặng bauxite – nguyên liệu đầu vào chính để sản xuất alumina và nhôm – đang bị ảnh hưởng bởi tranh chấp xuất khẩu tại Guinea, một trong những nước cung cấp lớn nhất thế giới. Tại Australia, các quy định môi trường khắt khe hơn và đình trệ trong khai thác cũng làm giảm sản lượng. Điều này khiến chuỗi cung ứng nguyên liệu nhôm toàn cầu gặp nhiều khó khăn.
• Yếu tố địa chính trị: Cuộc xung đột tại Ukraine cùng với các lệnh trừng phạt đối với Nga – một nhà sản xuất nhôm hàng đầu – đã làm gián đoạn nghiêm trọng nguồn cung. Nga chiếm gần 6% sản lượng nhôm toàn cầu, do đó bất kỳ lệnh cấm vận nào cũng gây áp lực mạnh lên giá. Ngoài ra, chi phí năng lượng tăng do biến động thị trường dầu khí càng làm tăng chi phí sản xuất nhôm.

2. Nhu cầu tăng mạnh

Song song với tình trạng khan hiếm nguồn cung, nhu cầu nhôm trên thế giới đang tăng nhanh nhờ các xu hướng công nghiệp mới:

• Công nghệ năng lượng mới: Ngành xe điện, năng lượng tái tạo và sản xuất pin đang thúc đẩy nhu cầu nhôm chưa từng có. Nhôm là vật liệu quan trọng trong cấu trúc khung xe điện, tấm pin mặt trời và turbine gió nhờ trọng lượng nhẹ và khả năng chịu nhiệt tốt.
• Kinh tế Trung Quốc phục hồi: Mặc dù Trung Quốc giảm sản xuất trong nước, nhu cầu nhập khẩu của quốc gia này đối với nhôm và sản phẩm nhôm vẫn ở mức cao. Điều này tạo ra áp lực cạnh tranh khốc liệt giữa các thị trường, đặc biệt là khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
• Đầu tư hạ tầng quy mô lớn: Các chương trình đầu tư hạ tầng tại Mỹ, châu Âu và các nền kinh tế mới nổi đang đẩy mạnh tiêu thụ nhôm trong lĩnh vực xây dựng, điện năng và giao thông vận tải. Tại Mỹ, gói đầu tư hạ tầng trị giá hàng nghìn tỷ USD đã làm gia tăng nhu cầu cho vật liệu xây dựng, trong đó nhôm chiếm tỷ trọng đáng kể.
• Thuế nhập khẩu của Mỹ: Chính sách áp thuế 10% đối với nhôm nhập khẩu từ năm 2018 của chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump vẫn còn hiệu lực, khiến nguồn cung trong khu vực Bắc Mỹ bị hạn chế. Hệ quả là giá nhôm tại khu vực Trung Tây Mỹ – được đo bằng “Midwest Premium” – đã tăng mạnh trong những năm gần đây.

Triển vọng thị trường

Theo các chuyên gia, thị trường nhôm toàn cầu đang dần chuyển từ trạng thái dư cung sang thiếu hụt rõ rệt. Dự báo đến năm 2025–2026, mức thiếu hụt có thể vượt 1 triệu tấn, đẩy giá nhôm duy trì ở mức cao.

Bên cạnh đó, nhu cầu trong các lĩnh vực công nghệ sạch, năng lượng tái tạo và xe điện sẽ tiếp tục là động lực chính hỗ trợ giá. Việc các quốc gia đẩy mạnh cam kết “zero carbon” cũng khiến chi phí sản xuất nhôm tăng, vì quá trình luyện nhôm đòi hỏi năng lượng lớn và phát thải cao.

Tuy nhiên, thị trường cũng tiềm ẩn rủi ro biến động mạnh. Tình trạng tắc nghẽn chuỗi cung ứng, chi phí vận tải tăng và hoạt động đầu cơ tích trữ có thể gây ra những đợt tăng giá đột biến trong ngắn hạn. Ngoài ra, nếu các nước sản xuất lớn như Trung Quốc hoặc Nga điều chỉnh chính sách xuất khẩu, giá nhôm có thể biến động mạnh chỉ trong vài tuần.

Kết luận:

Nhìn chung, ngành nhôm toàn cầu đang đối mặt với giai đoạn biến động phức tạp. Khi nhu cầu tăng nhanh hơn khả năng mở rộng sản xuất, giá nhôm nhiều khả năng sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao trong vài năm tới. Với vai trò quan trọng trong công nghiệp xanh, xây dựng và năng lượng, nhôm đang dần trở thành một trong những kim loại chiến lược hàng đầu của kỷ nguyên chuyển đổi năng lượng toàn cầu.

Khang Lê

Tham khảo financial times